14 listopada 2015, sobota, g. 18.30, sala koncertowa

GIUSEPPE VERDI – OTELLO

ALEKSANDRS ANTONENKO, SONYA YONCHEVA, DIMITRI PITTAS,
ŽELJKO LUČIĆ, GÜNTHER GRÖISSBOCK

YANNICK NÉZET-SÉGUIN dyrygent
BARTLETT SHER reżyseria
LESZEK ŚLUSARSKI słowo wstępne

kup bilet on-line


Znawcy mawiają, że dwie najlepsze opery Verdiego to dwie ostatnie, stworzone przez sędziwego już kompozytora do librett Arriga Boita na podstawie sztuk Szekspira. Otello to historia dzielnego Maura, który poślubiwszy piękną Desdemonę i otrzymawszy godność dowódcy armii weneckiej, staje się obiektem zazdrości swego adiutanta Jagona. Intrygant Jago dzięki całej serii podstępów doprowadza Otella na skraj szaleństwa, którego ofiarą stanie się niewinna Desdemona.
Nową inscenizację „Otella” przygotuje Bartlett Sher, którego realizację Cyrulika sewilskiego oglądaliśmy w ubiegłym sezonie. W postać tytułową wcieli się Aleksandrs Antoņenko, znany widzom transmisji m.in. jako Don José w Carmen, jako Jagon wystąpi Željko Lučić – ubiegłoroczny Makbet.

Retransmisja z 17 października 2015 Przedstawienie trwa 3 godz. 30 min. (w tym 1 przerwa)

Treść opery

AKT PIERWSZY

Cypr, koniec XIX wieku. Trwa burza. Mieszkańcy Cypru czekają na powrót ich gubernatora i dowódcy floty weneckiej – Otella. Podczas jego nieobecności młody Wenecjanin Rodrygo przybył na Cypr i zakochał się w żonie Otella, Desdemonie. Chorąży Otella, Jago, którzy skrycie nienawidzi gubernatora za awansowanie Kasja na oficera przed nim, obiecuje Rodrygowi pomóc zdobyć Desdemonę. W czasie gdy mieszkańcy wyspy świętują powrót swojego gubernatora, Jago wprowadza swój plan w czyn. Wiedząc, że Kasjo łatwo się upija, proponuje toast. Kasjo początkowo odmawia picia, ale porzuca skrupuły, gdy Jago wznosi toast za Desdemonę. Następnie przebiegły chorąży prowokuje Rodryga do walki z Kasjem, który jest już pijany. Otello wreszcie pojawia się i od razu zaprowadza porządek; jest rozgniewany na swoich żołnierzy. Za karę degraduje Kasja. Otello i Desdemona pozostają sami i cieszą się swoją miłością.

AKT DRUGI

Jago radzi Kasjowi, aby ten przedstawił swoją sprawę Desdemonie, twierdząc, że jej wpływ na Otella może mu pomóc zrehabilitować się w oczach przełożonego. Gdy pozostaje sam, Jago wygłasza swoje credo, kreśląc ponury, nihilistyczny obraz ludzkości. W obecności Otella Jago rzuca mimochodem uwagi, które budzą w gubernatorze obawę o wierność żony. Podejrzenia Otella wzmagają się, gdy nadchodzi Desdemona i wstawia się za Kasjem. Otello wymijająco skarży się na ból głowy. Desdemona oferuje mu chusteczkę, aby obwiązał czoło. Otello z gniewem rzuca chustkę na ziemię. Emilia, żona Jagona i służąca Desdemony, podnosi ją, ale Jago odbiera jej chusteczkę. Jago podsyca zazdrość wodza opowieścią, jak to Kasjo, śpiąc z nim we wspólnej kwaterze, mówił przez sen o Desdemonie. Wspomina, że widział chustkę Desdemony w ręku Kasja. Otello kipi z zazdrości, jest przekonany, że jego żona nie jest mu wierna. Dwaj mężczyźni przysięgają ukarać Kasja i Desdemonę.

przerwa



AKT TRZECI

Jago nadal podsyca podejrzenia Otella: mówi mu, że za chwilę będzie miał dowód niewierności żony. Gdy nadchodzi Desdemona i znów prosi o łaskę dla Kasja, Otello skarży się ponownie na ból głowy i prosi o chustkę, którą dał kiedyś żonie w dowód miłości. Kiedy Desdemona odpowiada, że chyba ją zgubiła, Otello znieważa ją. W samotności Otello poddaje się rozpaczy. Jago przyprowadza Kasja i pozostającemu w ukryciu wodzowi pozwala podsłuchać rozmowę, którą prowadzi tak, by Otello był przekonany, iż mowa o Desdemonie, choć faktycznie mowa o Biance. Kasjo opowiada o prezencie, który rzekomo otrzymał od nieznajomej wielbicielki – jest to chustka Desdemony, którą Jago podrzucił do żołnierskiej kwatery. Otello jest na skraju szaleństwa. Przysięga, że zabije niewierną żonę. Jago bierze na siebie pozbawienie życia Kasja. Przybywa poselstwo z Wenecji, aby przekazać Otellowi rozkaz powrotu na lagunę i powołać Kasja na nowego gubernatora Cypru. Na wieść o tym Otello traci nad sobą kontrolę; w obecności zdumionego tłumu miota obelgi na Desdemonę. Gdy wszyscy wychodzą, Otello pada bez zmysłów. Zgromadzeni na zewnątrz Cypryjczycy wychwalają Otella jako Lwa Wenecji, Jago zaś wskazuje leżącego – „Oto nasz lewek!”.

AKT CZWARTY

Emilia pomaga zrozpaczonej Desdemonie przygotować się do snu. Żona Otella modli się żarliwie, a później idzie spać. Otello wchodzi i budzi ją pocałunkiem, aby powiedzieć, że ma zamiar ją zabić. Sparaliżowana strachem Desdemona jest w stanie tylko wciąż na nowo zapewniać o swojej niewinności. Otello dusi ją z zimną krwią. Emilia przebiega z wiadomością, że Kasjo zabił Rodryga w pojedynku. Przed śmiercią Rodrygo opowiedział o intrygach Jagona. Otello zdaje sobie sprawę z tego, co zrobił. Wyciąga sztylet i zabija się; umiera, składając ostatni pocałunek na ustach żony.



__________________________________________________________________________________________________________________

Z komentarza Piotra Kamińskiego

Tytuł „Othello” padł w czasie pewnej kolacji w roku 1879, budząc w Verdim zainteresowanie, które nie uszło uwagi obecnych. Boito natychmiast sporządził pierwszy szkic, a choć Verdi stanowczo odmówił jakichkolwiek zobowiązań, niby to mimochodem zachęcał poetę do dalszych wysiłków. By zachować sekret, przedsięwzięcie zyskało niebawem w korespondencji wymowny kryptonim „czekolada”. Produkcja czekolady trwała lata całe, pełne listów i dyskusji, podczas których Boito rzeźbił cierpliwie swój tekst pod ścisłym nadzorem kompozytora, a Verdi nie szczędził starań, by ukryć przed światem i sobą samym rozkosz, jaką dawał mu ów projekt. […] Partytura została ukończona w grudniu 1886, tymczasem jednak zapach czekolady zwabił łakomczuchów z całego świata, a Ricordi (wydawca Verdiego – przyp. red.) musiał wieść homeryckie boje z tabunami włoskich sopranów, tenorów i barytonów dobijających się do jego wrót – jak pięknie opisuje to Julian Budden.

Piotr Kamiński, „Tysiąc i jedna opera”, Polskie Wydawnictwo Muzyczne SA, Kraków 2008.
__________________________________________________________________________________________________________________

SONYA YONCHEVA sopran
Desdemona

Urodziła się w Płowdiw w Bułgarii, tam też uczyła się śpiewu i gry na fortepianie w Krajowej Szkole Muzyki i Tańca. Jako dziewczynka prowadziła w bułgarskiej telewizji program o muzyce. Jest laureatką kilku konkursów muzycznych w Bułgarii (2000, 2001), w tym wspólnej wygranej z bratem w konkursie na „Śpiewaka Roku”, organizowanym i wyprodukowanym przez Telewizję Bułgarską. W 2009 roku uzyskała dyplom w Conservatoire de Musique de Genève. W 2007 roku była uczestniczką „Jardin des Voix” – akademii Williama Christie dla młodych śpiewaków. W 2010 zdobyła pierwsze miejsce wśród głosów żeńskich w konkursie wokalnym „Operalia” Plácida Dominga. Na scenie The Metropolitan Opera zadebiutowała w 2013 partią Gildy w „Rigoletcie” Verdiego. Na nowojorskiej scenie zaśpiewała też Mimi w „Cyganerii” i Violettę w „La traviacie”.



ALEKSANDRS ANTOŅENKO tenor
Otello

Urodził się w Rydze. W szkole średniej nie tylko uczył się śpiewu, ale także gry na instrumentach dętych. Ukończył Łotewską Akademię Muzyczną. Swoją karierę sceniczną rozpoczął jako członek chóru Łotewskiej Opery Narodowej, ale zaledwie pięć miesięcy później, w 1998 roku, zadebiutował w partii Oberta w „Alcynie” Händla. Na łotewskiej scenie wykonywał partię Don Ottavia w „Don Giovannim”, Leńskiego w „Eugeniuszu Onieginie”, Rudolfa w „Cyganerii”, śpiewał także kontratenorem. Obecnie występuje na wielu scenach świata (Royal Opera House Covent Garden w Londynie, Deutsche Oper am Rhein, Semperoper w Dreźnie, Deutsche Oper Berlin, Wiener Staatsoper, Opéra de Monte-Carlo, Bayerische Staatsoper w Monachium oraz na scenach Rosji, Estonii, Izraela i Hongkongu). W roku 2008 zaprezentował się jako Verdiowski Otello na Salzburger Festspiele, tę samą partię śpiewał też w Opera di Roma. W The Metropolitan Opera wystąpił po raz pierwszy w 2009 roku, w „Rusałce” A. Dvořáka. W ub. sezonie transmisji podziwialiśmy go jako Don Joségo w „Carmen”.



ŽELJKO LUČIĆ baryton
Jago

Serb. Zadebiutował na scenie serbskiego Teatru Narodowego w Nowym Sadzie w 1993 r. jako Silvio w „Pajacach” R. Leoncavalla. W tym samym teatrze śpiewał różnorodne role: od Oniegina w operze P. Czajkowskiego po Germonta w „La traviacie” G. Verdiego. W 1998 r. dołączył do grona solistów Oper Frankfurt, gdzie występował przez następne 10 lat. Wyspecjalizował się w wykonawstwie barytonowych partii Verdiowskich. Jako Germont wystąpił rok później na festiwalu w Aix-en-Provence, zaśpiewał także partię hrabiego Luny w Verdiowskim „Trubadurze” w Teatro Comunale we Florencji. Na scenie The Metropolitan Opera stanął po raz pierwszy w 2006 roku. Wcielił się w rolę Barnaby w „Giocondzie” A. Ponchiellego. Od tego czasu regularnie pojawia się na deskach Met, głównie w operach Verdiego (Germont w „La traviacie”, tytułowi Nabucco i Rigoletto, hrabia Luna w „Trubadurze” i Amonasro w „Aidzie”). W ub. sezonie kreował tytułowa partię w „Makbecie” Verdiego.







powrót do strony głównej