kup bilet on-line

Po ubiegłorocznych Śpiewakach norymberskich dyrektor muzyczny Met James Levine (nowym dyrektorem muzycznym Met w sezonie 2016/2017 mianowany został ceniony dyrygent Yannick Nézet-Séguin. Maestro Levine przechodzi na emeryturę, lecz pozostanie dyrektorem honorowym Opery) przywraca nowojorskiej scenie inne wielkie dzieło Wagnera, zrealizowane wraz z reżyserem Ottonem Schenkiem w 1977 roku. Inscenizacje Schenka nie starzeją się, a artyści Met wspinają się na wyżyny swych talentów, występując pod batutą maestro Levine’a. Akcja rozgrywa się w średniowiecznych Niemczech na zamku Wartburg, a jego lejtmotywem (terminu tego użył po raz pierwszy właśnie Wagner!) jest miłość ziemska i miłość idealna. Jednak pod pozornie prostą (choć niesłychanie wciągającą) opowieścią kryją się pytania o sens życia i istotę człowieczeństwa.
Poeta Tannhäuser przez lata przebywający w zaczarowanej grocie bogini Wenus, gdzie zażywał rozkoszy, wraca do świata i swej pierwszej miłości – Elżbiety. Gdy występuje w konkursie śpiewaczym, głosi pochwałę żądz, czym sprowadza na siebie pogardę i wygnanie. Elżbieta będzie czekać, aż ukochany powróci z pielgrzymki do Rzymu po papieskie rozgrzeszenie. Tannhäuser był pierwszą operą Wagnera wystawioną za oceanem, właśnie w Nowym Jorku, nie może więc go zabraknąć w cyklu transmisji „The Met: Live in HD”.

Treść opery

AKT PIERWSZY

Okolice zamku Wartburg, średniowieczne Niemcy. Poeta i śpiewak Tannhäuser spędził rok w podziemnym królestwie bogini miłości Wenus, pragnie już jednak powrócić do świata ludzi. Składa hołd Wenus w swej pieśni, ale kończy prośbą, aby pozwoliła mu odejść. Zaskoczona i rozgniewana Wenus obiecuje mu jeszcze większe rozkosze, ale kiedy poeta nalega, bogini z furią odrzuca go i przeklina. Tannhäuser wykrzykuje, że nadzieję na wyzwolenie i zbawienie pokłada w Maryi Dziewicy i nagle grota Wenus otwiera się. Śpiewak przenosi się do doliny w pobliżu zamku Wartburg.

Właśnie przez dolinę przechodzi procesja pielgrzymów w drodze do Rzymu. Tannhäuser jest głęboko poruszony i wychwala cuda, jakie czyni Bóg. Dźwięki rogów zwiastują nadejście myśliwych. To landgraf Hermann ze swymi rycerzami. Rozpoznają w Tannhäuserze ich dawno zaginionego przyjaciela i proszą, aby jechał z nimi na zamek. Wolfram, jeden z rycerzy, przypomina mu, że jego śpiew już dawno wywołał uczucie miłości w sercu Elżbiety, siostrzenicy Landgrafa. Słysząc jej imię, Tannhäuser przyłącza się do swoich towarzyszy.

Przerwa

AKT DRUGI

Elżbieta z radością wita powracających w wielkiej sali zamku. Jest widocznie uradowana widokiem Tannhäusera, którego wprowadza Wolfram. Elżbieta, początkowo nieśmiało, potem otwarcie wyznaje Tannhauserowi, jak cierpiała z powodu jego nieobecności, a potem dołącza do niego w pieśni na cześć miłości. Obserwując ich pełne uczucia spotkanie, Wolfram zdaje sobie sprawę, że jego miłość do Elżbiety jest beznadziejna.

Zjawia się Landgraf Hermann, by powitać gości w sali, którzy przybyli wziąć udział w konkursie śpiewaczym. Landgraf oświadcza, że tematem pieśni konkursowych ma być miłość, a zwycięzca otrzyma nagrodę z rąk Elżbiety. Konkurs rozpoczyna Wolfram wyśpiewując pochwałę wyidealizowanej miłości. Tannhäuser, którego myśli wciąż jeszcze krążą wokół rozkoszy groty Wenus, odpowiada hymnem do ziemskiej miłości. Inni poeci są skonsternowani i starają się przeszkodzić Tannhäuserowi w głoszeniu jego coraz bardziej namiętnych zachwytów nad miłością cielesną. Wreszcie ku przerażeniu zebranych śpiewak otwarcie głosi chwałę cielesnych rozkoszy zaznanych w grocie. Gdy rycerze wyciągają miecze, a damy zawstydzone wychodzą, Elżbieta staje w obronie Tannhäusera i błaga o litość dla niego. Landgraf ogłasza swój wyrok: winy Tannhäusera będzie odpuszczone, jeśli dołączy do pielgrzymów w drodze do Rzymu, odbędzie pokutę i otrzyma rozgrzeszenie od papieża.

Przerwa

AKT TRZECI

Kilka miesięcy później Wolfram spotyka Elżbietę modlącą się w sanktuarium w dolinie. Grupa pielgrzymów powracających z Rzymu mija ich, ale nie ma wśród nich Tannhäusera. Zrozpaczona Elżbieta modli się do Maryi Panny, aby zabrała jej duszę do nieba. Wolfram patrzy za nią, gdy dziewczyna odchodzi do zamku i śpiewa pieśń o niedosiężnej gwieździe. Zapada noc. Drogą podąża samotny pielgrzym. To Tannhäuser, obdarty i znużony. Spotyka Wolframa i opowiada mu o swojej radości, gdy dotarł do Rzymu i o swojej rozpaczy, gdy z usta papieża usłyszał, że nie otrzyma wybaczenia swych grzechów – prędzej już na lasce papieskiej pojawią się świeże zielone liście. Pozostawiony bez nadziei poeta chce już tylko wrócić do groty Wenus. Wzywa ją i bogini pojawia się natychmiast. Wolfram odpędza ją wzywając imię Elżbiety. Z zamku wychodzi kondukt żałobny z ciałem Elżbiety, która swoją śmiercią odkupiła grzechu ukochanego. Tannhäuser błaga Elżbietę o wstawiennictwo w niebie i pada martwy. Nadciąga grupa pielgrzymów głosząc cud: laska papieska okryła się liśćmi i kwiatami!


__________________________________________________________________________________________________________________

Z komentarza Piotra Kamińskiego

Pomysł „Tannhäusera” zrodził się Paryżu pod koniec roku 1841, pierwszy scenariusz prozą powstał jednak dopiero latem 1842, już po powrocie do Niemiec. Libretto – jeszcze pod tytułem “Der Venusberg” – ukończone zostało wiosną roku nastepnego, komponowanie zaś, rozpoczete latem 1843 (już pod ostatecznym tytułem, który po raz pierwszy pojawia się w liście do Roberta Schumanna), zajmie półtora roku, do stycznia 1845 […]. Stanowisko zajmowane wówczas przez Wagnera w Dreźnie zapewniło utworowi szybką prapremierę, przyjętą z wielką rezerwą, przede wszystkim z uwagi na ogromne, jak na owe czasy, trudności wykonawcze. Wystawiły one na ciężką probę nawet tak wybitnego tenora, jak Tichatschek (który nie był wielkim tragikiem) i panią Schroder-Devrient (która nie miała fizycznych warunków do roli Wenus). Poniewaz drugie przestawienie odbyło się dopiero tydzien po premierze, Wagner dokonał natychmiast pierwszych retuszy, które ukonczy… 30 lat później. […] Pomimo poczatkowych trudności opera szybko zyskała przychylność drezdeńskiej publiczności, poza rogatki miasta wychodząc jednak dopiero w roku 1849, gdy Liszt wystapił ją w Weimarze na rok przed premierą „Lohengrina”, co dowodzi, iż twórczość Wagnera nie przerastała wówczas mozliwości niemieckiego teatru średnich rozmiarów […]. Wkrótce triumf obejmuje sceny zagraiczne (1857: Genewa i Wiedeń; 1858: Amsterdam; 1859: Nowy Jork, pierwsza opera Wagnera grana za oceanem).

Piotr Kamiński, „Tysiąc i jedna opera”, Polskie Wydawnictwo Muzyczne SA, Kraków 2008.
__________________________________________________________________________________________________________________

JOHAN BOTHA tenor
Tannhäuser

Jego międzynarodowa kariera zaczęła się szybko rozwijać już po pierwszych występach w Niemczech w 1990 roku. Występował w Berlinie, Dreźnie, Hamburgu i Monachium, Gran Teatro del Liceu, Lyric Opera of Chicago, Royal Opera House Covent Garden, San Francisco Opera, La Scali, Opéra national de Paris, Théâtre Châtelet w Paryżu, Operze w Sydney i na Festiwalu w Salzburgu. Jest stałym gościem w The Metropolitan Opera i Operze Wiedeńskiej, gdzie zadebiutował w 1996 roku. Kreował partie tenorowe m.in. w „Dafne” i „Kobiecie bez cienia” Straussa, „Pajacach” Leoncavalla, „Don Carlosie”, „Nieszporach sycylijskich”, „Aidzie” i „Otellu” Verdiego, „Fideliu” Beethovena, „Lohengrinie”, „Parsifalu”, „Walkirii”, „Holendrze tułaczu” i „Tannhäuserze” Wagnera. Latem 2010 roku Johan Botha zadebiutował partią Zygmunta na Festiwalu w Bayreuth. Dziś regularnie pojawia się na wszystkich najważniejszych scenach i festiwalach operowych świata. Od 2004 roku nosi zaszczytny tytuł Kammersänger. W ub. sezonie transmisji podziwialiśmy go w „Śpiewakach norymberskich”.

EVA-MARIA WESTBROEK sopran
Elżbieta

Holenderska sopranistka, studiowała w Królewskim Konserwatorium w Hadze. Była laureatką międzynarodowego konkursu wokalnego w Rzymie, co pozwoliło jej zadebiutować w roli Toski w wieku zaledwie 25 lat w Teatro Manzoni w Rzymie. W początkach kariery była członkinią zespołu Staatsoper Stuttgart, gdzie została uhonorowana tytułem Kammersängerin. Obecnie pojawiła się na prawie wszystkich wielkich scenach i festiwalach operowych na świecie, w tym w Bayreuth i Aix en Provence Festiwali, Covent Garden, Royal Opera, Opera National de Paris, Metropolitan Opera, Deutsche Oper w Berlinie, Teatro alla Scala w Mediolanie. Jej popisowe role to m.in.: Sieglinde w „Walkirii” i inne partie wagnerowskie, tytułowa „Lady Makbet Mceńskiego powiatu”, Minnie w „Dziewczynie ze Złotego Zachodu” oraz tytułowe role w operach „Francesca da Rimini”, „Jenufa”, „Manon Lescaut”, „Katia Kabanowa” i Maddalena w „Andrea Chénier”. Jej mąż Frank van Aken jest także śpiewakiem i także występuje w repertuarze wagnerowskim – razem wzięli udział w wykonaniu „Tristana i Izoldy” (jako Tristan i Izolda) w Deutsche Oper Berlin pod batutą Sir Simon Rattle.


JAMES LEVINE dyrygent

Amerykanin. Jeden z najbardziej znanych dyrygentów operowych świata. W ostatnich sezonach m.in. brawurowo przygotował w Met „Falstaffa”, komedię muzyczną G. Verdiego. W swoim repertuarze ma ponad 80 oper ponad 30 kompozytorów. Od ponad 40 lat ściśle związany z nowojorską The Metropolitan Opera (Met), której jest wizytówką. W teatrze tym zadebiutował w roku 1971, dyrygując przedstawieniem „Toski” G. Pucciniego. W 1976 roku mianowano go dyrektorem muzycznym Met; tę funkcję sprawuje do dziś. Nowojorska scena zawdzięcza mu pojawienie się w jej repertuarze dzieł G. Gershwina, A. Schönberga, A. Berga, I. Strawińskiego czy K. Weilla. Uwielbiany przez śpiewaków. Dyrygował przedstawieniami, w których występowały gwiazdy tej miary, co Luciano Pavarotti, Plácido Domingo, Thomas Hampson, Mirella Freni, Marylin Horne, Leontyne Price, Teresa Stratas, Renata Tebaldi, Christa Ludwig czy Anna Natrebko i Mariusz Kwiecień. To między innymi dzięki jego charyzmie najlepsi śpiewacy chcą występować w Met. Pracę nad muzycznym przygotowaniem nowej inscenizacji Wagnerowskiej tetralogii „Pierścień Nibelunga” przerwała mu poważna choroba. Nie wiadomo było, czy artysta w ogóle wróci za dyrygencki pulpit, jednak po kilku latach zadyrygował z ogromnym sukcesem „Così fan tutte” W. A. Mozarta, a w ub. sezonie oglądaliśmy „Wesele Figara” i „Śpiewaków norymberskich”pod jego batutą. Levine nie stroni też od repertuaru symfonicznego i współpracuje z wieloma zespołami filharmonicznymi na świecie. Nagrywa dla Sony Classical. Jest także wybitnym pianistą.

powrót

strona główna